Prva zaštita Avale vezana je još za Knjaza Miloša. Avalu kao zaštićeno područje pominje A. Krstić (1936). Deset godina kasnije ukazom Prezidijuma Narodne skupštine Avala je dobila status dobra od opšteg značaja i stavljena je pod neposrednu upravu Vlade. Rješenjem Grada Beograda 2007. godine dio područja planine Avale na površini od 489,13 ha stavljeno je pod zaštitu kao Predio izuzetnih odlika „Avala“, treće kategorije, od lokalnog značaja.

Avalu karakteriše velika raznovrsnost biljnog i životinjskog svijeta. Zastupljeno je oko 600 biljnih vrsta, od kojih su neke zaštićene kao prirodne rijetkosti: Laburnum anagyroides Medik (zanovet), Lilium martagon L (zlatan), Prunus laurocerasus L (zelenče), Ilex aquifolium L (zelenika). Šume u zaštićenom prirodnom dobru zauzimaju preko 70% površine i predstavljaju primjer biodiverziteta Avale, kako na nivou vrsta, tako i na nivou biljnih zajednica i ekosistema. Zastupljene su visoke šume kitnjaka, cera, graba, bukve, lipe i izdanačke šume cera, sladuna, kao i kulture crnog bora, bagrema i ostalih lišćara.

Na Avali se nalaze brojni spomenici vezani za istoriju srpskog naroda:
Spomenik Neznanom junaku je mauzolej smješten na vrhu Avale. Podigao ga je 1938 . godine hrvatski i jugoslovenski vajar Ivan Meštrović. U blizini mjesta gdje se nalazi spomenik nalazio je grob stradalog vojnika u Prvom Svjetskom ratu.
Spomenik Vasi Čarapiću nalazi se na sjeveroistočnim padinama Avale. Vasa Čarapić bio je jedan od srpskih vojskovođa u Prvom Srpskom ustanku.
Spomenik sovjetskim ratnim veteranima podignut 1965. godine, a autor je Jovan Kratohvil.
Na vrhu Avale nalazio se srednjovekovni grad-tvrđava. Srbi su ga zvali Žrnov, a Turci su mu dali ime Avala (arapski pregrada ili prepreka).
Simbol Beograda je Avalski toranj, građen 1965. godine, a nakon rušenja u NATO bombardovanju u 1999 godine, ponovo podignut 2010. godine. Toranj je visok 205 metara jedinstven po svojoj arhitekturi, sa vidikovca se pruža pogled na čitavu Šumadiju, na 119. spratu nalazi se restoran.

Avala je jedno od omiljenih izletišta Beograđana. Osim značajnih spomenika. na njenom vrhu nalaze se i ugostiteljski objekti, kao što su: hotel „Avala“, planinarska kuća „Mitrovićev dom“, planinarski dom „Čarapićev brest“.
Svake godine na Avali se održava tradicionalni tabor planinara, kao i otvoreno prvenstvo Srbije u planinarskoj orijentaciji.

JP „Srbijašume“ – Beograd
Bulevar Mihajla Pupina br. 113, 11070 Novi Beograd
Telefon +381 11 711 27 70; +381 11 711 34 10, faks +381 11 711 85 13
Šumsko gazdinstvo „Beograd“ – Beograd
Kneza Miloša 55, 11 000 Beograd
telefon: +381 11 3611 618, faks: +381 11 3611 887