Kanjon je zaštićen kao spomenik prirode 2000. godine i obuhvata površinu od 1755 ha. U kanjonu se nalazi Lazareva pećina koja je dobila ime po knezu Lazaru. Prema legendi poslije Kosovskog boja, ostaci vojske, bježeći pred Turcima, sklonili su se u pećinu. Tu su živeli neko vrijeme, lovili po okolini i hranili se, o čemu svjedoče kosti životinja, kojih ima svuda po pećini.

Lazarev kanjon dugačak 4500 m, sa vertikalnim krečnjačkim stranama, dubine 350-500 m, i kao takav predstavlja jedan od najneprohodnijih kanjona u Srbiji. Odlikuje se jedinstvenim spletom krečnjačkih kanjonskih dolina impozantnih dimenzija i izrazitih morfoloških odlika, brojnim i veoma značajnim speleološkim objektima.
Lazarev kanjon“ je jedno od rijetkih staništa krimskog bora (Pinus nigra ssp. Pallassiana), u njemu živi divokoza i mnoge druge autohtone vrste životinja. Područje je pod imenom “Zlotska klisura” uvršteno u Listu značajnih ornitoloških područja Evrope. Floru Lazarevog kanjona odlikuje izuzetno bogatstvo i raznovrsnost, kao i endemičnost. Na ovom području raste preko 80 drvenastih vrsta i oko 20% flore Srbije.

Lazarev kanjon po više obilježja svoje morfologije predstavlja jedinstven i rijedak fenomen fluvijalne erozije i drugih geomorfoloških procesa. Posebno treba istaći Lazarevu pećinu (koja položajem i dužinom kanala, načinom nastanka, arheološkim i paleontološkim nalazima, odlikama herpetofaune drugih oblika životinjskog svijeta i stogodišnjim prisustvom u nauci predstavlja rijetkost) i pećinu Vernjikicu (koja se ističe svojim položajem i starošću, dimenzijama kanala i pećinskih dvorana, bogatstvu i raznovrsnosti kristalne ornamentike predstavlja jedinstvenu i jednu od najljepših i najvrednijih pećina Srbije).

– Pješačka tura kroz kanjon, najbolje je posjetiti je u kasno ljeto kad presuši rijeka, pa je kretanje kroz kanjon moguće.
– Pješačka tura obodom kanjona preko Velikog Malinika i Malog Malinika, vidikovac Kovej, jedan od najljepših vidikovaca sa koga se pruža pogled na kanjon u vidu četvorokrakog procjepa u zemljinoj kori.
– Pješačka staza duga 2 km od “Lazareve pećine” do pećine “Vernjikica”.
– Lazareva pećina – za turističke posjete uređene su staze dužine od 900 metara. Pećinski prostor čine monumentalne, prelijepe dvorane. Ukupna dužina ispitanih pećinskih kanala veća od 10 000 metara, sa opravdanim pretpostavkama speleologa da je zapravo podzemni prostor mnogostruko veći. Lazareva pećina je i značajan arheološki lokalitet. Najstarije naselje u pećini pripada početku bakarnog doba. Fosilnu faunu pećine čine ostaci: pećinskog lava, pećinskog medvjeda i pećinske hijene. Savremenu faunu čini preko 20 vrsta slijepih miševa.

JP „Srbijašume“ – Beograd
Bulevar Mihajla Pupina br. 113, 11070 Novi Beograd
Telefon +381 11 711 27 70; +381 11 711 34 10, faks +381 11 711 85 13
Šumsko Gazdinstvo „Timočke šume“ – Boljevac
Dragiše Petrovića br. 5, Boljevac
Telefon: +381 30 463 879; +381 30 463 443; faks +381 30 463 441